QUO VADIS BRABANT?

Onze nieuwsbrief 4 onderbouwde de volgende conclusies.
a. No-brainers helpen Brainport Eindhoven naar de Filis­tijnen. b. Het upgraden van de minst drukke N279 weg van Brabant tot de drukste, maakt van Veghel samen met de A50 het afvalputje van Brabant. c. Financiële middelen toewijzen omgekeerd evenredig aan verkeers­inten­sitei­ten, reis­tijd­ver­lies en ver­keers­onge­val­len, gaat ieder ge­zond verstand te boven. d. Nieuwe wegen door de polder i.p.v. auto­tunnels onder bestaande (zeer) drukke wegen, veroor­zaakt sterfte. Nederland kent duidenden doden per jaar als gevolg van luchtverontreiniging. Het groene tunnelplan raamt 40-190 verkeersgerelateerde sterfgeval­len per jaar bij omwonenden van drukke wegen in Brabant, vooral in Eindhoven en Helmond. Daar komen nieuwe doden bij, vooral in Veghel, als de N279 plannen doorgaan. e. De investeringen implice­ren zwaar negatieve kosten/baten verhoudingen en overtre­den dwingende PM2,5(25µm/m3)fijn stof normen.

Alle partijen wijden aan de N65 fraaie verkiezingsbeloftes. Het CDA bijv. stelt in haar laatste verkiezingsprogramma onder punt 3: "De provincie moet zorgen dat het Rijk meer in rijkswegen in Brabant investeert, zo nodig samen met de provincie. Prioriteit geeft het CDA aan de N65 ....". De VVD stelt onder provinciaal wegennet als eerste: "Ombouw N65 (Vught-Tilburg) tot autosnelweg ....". Weliswaar is de N65 nog een Rijksweg maar de overgang naar provinciale weg kan worden beloond met een flinke bruidsschat, net als bij de N69. Zo kan dat deel van Brabant ook meedelen in de Bonanza van de Essentgelden.

Deze feiten en verkiezingsbeloftes schijnt de begroting 2012 van de provincie Brabant niet te deren. Bijlage III wijst alle middelen uit het Spaar- en Investeringsfonds Wegen (Essent gelden), hierna te noemen SIW-fonds, toe aan Brainport, N69 en N279.

Deze nieuwsbrief beperkt zich tot begrotingsaspecten.

GEZONDE BEGROTINGSREGELS INVESTERINGEN

Pagina 29 van de begroting 2012 luidt als volgt: "In relatie tot de Agenda van Brabant en het nieuwe bestuursakkoord wordt € 50 mln per jaar vrijgemaakt voor het SIW-fonds. Zo wordt in vijftien jaar tijd een investeringsvolume opgebouwd van € 750 mln, bestemd voor:
1. Noordoostcorridor (inclusief Grote ruit rond Eindhoven-Helmond): Capaciteitsvergroting N279 Veghel-Asten en Nieuwe Oost-West verbinding;
2. N69: verbinding Eindhoven-Valkenswaard-België;
3. Verbreding noordelijk deel N279 (Den Bosch-­Veghel)."

Uit het navolgende blijkt waarom deze getallen botsen met alle gezonde begrotings­beginselen: sluitende tellingen, kosten­onderbouwing, kosten/baten verhouding en sluitende financiering van investeringen.

Het eerste dat opvalt is dat geen enkele telling sluit en dat overal PM staat. Geen enkel getal is gespeci­fi­ceerd. Het aangegeven tijdspad lijkt irrealistisch gezien het aange­kon­digd juridisch verzet van omwonenden tot aan Europa. Alleen bij de N65 is geen serieus verzet in Vught en Helvoirt tegen autotunnels te verwachten. De N65 staat echter niet op het lijstje.

Het volgende dat opvalt is de opmerkingen van GS onder 1.2 Budgettaire kaders en spelregels. Daar staat toch eigenlijk: "We zien wel, het zijn eigenlijk communicerende vaten, alle variantkeuzes zijn mogelijk binnen het maximum­bedrag van €750 mln. Pas bij de vaststelling van het Provinciaal InpassingsPlan (PIP) ontstaan echte bestuurlijke verplichtingen." De vraag rijst dan naar de zin van deze exercitie met zoveel begrotingsdoodzonden: niet sluitende totalen, niet gespecificeerde getallen, overal PM's, irreëel tijdpad? Eenvoudiger is opnieuw te herhalen dat het SIW-fonds wordt opgebouwd met €50 Mio per jaar om daarmee infrastructuur te financieren.

Of is de echte bedoeling de SP blijvend te binden aan besluiten waar ze eigenlijk niet achterstaat, ook na afloop van het huidige bestuursakkoord?

SCHROMELIJKE KOSTENONDERSCHATTINGEN

Voor sommige begrotingsdoodzonden kan de burger misschien nog enig begrip opbrengen. Voor uitgaven aan kostbare infrastuur die niet goed kunnen worden afgemaakt, ontbreekt ieder begrip. Hieronder wordt daarom puntsgewijs aangetoond dat de niet gespecificeerde begrotingsgetallen niet kunnen kloppen.
• 1. NOC/N279-Zuid: De SRE raamde in een behoorlijk ge­speci­ficeerde tabel op pag. 185 van dit rapport, de inves­tering NOC/N279-Zuid op €1.519 Mio (prijspeil 2008). Noodgedwongen is aangenomen dat de vele PM's wegval­len tegen tegen sommige niet-weg investeringen. De stuurgroep Brainport-Oost concludeerde op pagina 27 van dit rapport zonder specificaties dat bestuurs­ak­koorden aanvullende (tunnel)investeringen vergen oplo­pend van minimaal €815 Mio met alleen bruggen tot maximaal €2.495 Mio. Vooral voor tunnels incl. een tunnel bij Veghel i.p.v. een omleiding. De begro­ting 2012 gaat kennelijk uit van deze minimum­variant. De SRE raming is liefst 86% hoger, ver boven de 50% risicomarge die sommigen bij infrastructuur acceptabel achten. Wie is er nu gek, SRE of de Stuurgroep? In ieder geval worden bestuursakkoorden aan de laars gelapt. Onnodige sterfte is het gevolg. GS en de politieke partijen die dit ondersteunen, kunnen er op wachten van moord te worden beticht door omwonenden.
• 2. N69: Specificaties zijn publiek niet beschik­baar. Het groene tunnelplan raamt €300 Mio gespecificeerd.
• 3. N279 Noord: Specificaties zijn publiek niet beschik­baar. De geraamde €220-250 Mio is in lijn met een eerdere MKBA van €203 Mio.

CONCLUSIE: INVESTERINGEN WORDEN NIET AFGEMAAKT

Het maximale begrotingscijfer bedraagt €1.880+PM Mio. Met gebruikelijke onzekerheden tot 50% is nog geen rekening gehouden. Bovenstaande betekent al een onderschatting van minimaal €754 Mio(1.519-815+300-250) oplopend tot €1.730 Mio(2.495-815+300-250). De totale investering gaat dus oplopen naar tenminste €1.939 Mio(1.185+754) tot maximaal €3.610(1.880+­1.730). Daarnaast moet rekening worden gehouden met inflatie die volgens afspraak niet uit het SIW-fonds wordt opgevangen. Te verwach­ten vertragingen door procedures, zeg 10 jaar en inflatie 2,5% pa, brengt de totaal investering met 28% richting €2.482 tot €4.045Mio. Het grootste project NOC/N279 kan dus budgettair nooit worden afgemaakt mede gezien de onderlinge samenhang NOC/N279. Toch stelt de verantwoordelijke gedeputeerde dat het hem verbaasde dat sommige insprekers al investeringen van 3.000 Mio noemden(audioverslag MF/ROW 24-7-2011 4.1 197:00).

ALTERNATIEF: PPS ONDERZOEK ZAKELIJK STARTEN zsm

Gezien bovenstaande is bijlage III niet rijp voor besluitvorming. Alter­natieve zakelijke oplossingen zijn nodig die omwonenden accepteren. Haast is ook geboden. Ieder jaar vertraging betekent 2,5% minder beschikbaar door inflatie. Ieder jaar vertraging betekent ook tenminste 40-190 doden. De overheid zelf stelt de maatschap­pe­lijke kosten op €2,2 Mio per sterfgeval conform SWOV. Dat betekent per jaar €88-418 Mio maatschappelijke schade. In kostbare provinciale en MIR-rapportages wordt deze sterfte weggeschreven. Serieuze en gespe­ci­fi­ceerde kosten/­baten analyses ontbre­ken. Sluit alternatieven naast het bestaande denkproces niet bij voorbaat uit. Het groene tunnelplan bijv. stelt dat gelijkwaardige oplossingen mogelijk zijn voor €1.610 Mio.

Het beste alternatief lijkt private partijen te vragen om komend jaar serieuze PPS-voorstellen te presenteren langs bestaande en alternatieve lijnen. Deze voorstellen dienen gespecificeerde kostencalculaties en gekwanti­fi­ceer­de kosten/baten analyses te bevatten. Rekening moet worden gehouden met verkeersgere­la­teerde sterfte en gemeentelijke bijdrages zonder PM's. Calculatienor­men moeten onderling verge­lijk­baar zijn binnen de SSK-systematiek. Dit alles hoeft nog geen geld te kosten. Voorwaarde is wel dat partijen zekerheid krijgen hun kosten terug te verdie­nen als hun voorstel door het selectieproces komt en in harde offertes wordt omgezet.

Een zakelijk selectieproces oordeelt alleen op positieve kosten/baten verhoudingen met voldoende marge. PPS-voorstellen die aan die voorwaarde voldoen, worden bij voorbaat geaccepteerd. Voorzover het SIW-fonds onvol­doen­de is, gebiedt de zakelijkheid bij positieve kosten/­baten verhoudingen alternatieve financierings­bronnen te zoe­ken. In dat geval moet PS ofwel rekening rijden via kentekenherken­ning toestaan ofwel de opcenten verho­gen. Het groene tunnelplan bijv. calculeert dat met slechts € 3,25 extra opcenten per jaar, het hele project incl. de N65 maar excl. de N279 gefinancierd kan worden.